28/3/24

Η ζωή κάτω απ' το χώμα - Μάρτιν Ο'Κάιν

Μάρτιν Ο'Κάιν

Νομίζω πως αυτό είναι το πιο πρωτότυπα δομημένο βιβλίο που έχω διαβάσει. Η υπόθεση απλοϊκά δοσμένη έχει ως εξής: βρισκόμαστε σε ένα νεκροταφείο μιας περιοχής της Ιρλανδίας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου οι νεκροί συνεχίζουν να έχουν συνείδηση, θυμούνται τα πάντα από την επίγεια ζωή τους, συνομιλούν μεταξύ τους όλη την ώρα και κάθε φορά που έρχεται ένας φρεσκοπεθαμένος προσπαθούν όλοι να μάθουν τα νέα του "πάνω κόσμου". Δεν είναι καθόλου μελοδραματικό το βιβλίο, καθόλου στενάχωρο, ίσα ίσα το αντίθετο: υπήρξαν φορές που γέλασα δυνατά.

Λοιπόν, το εξαιρετικό εύρημα που κάνει το βιβλίο μοναδικό και απίστευτα ωραίο είναι ότι όλη η υπόθεση διαδραματίζεται μέσα από τους διαλόγους των νεκρών. Δεν υπάρχει αφηγητής, έχουμε μόνο τους πεθαμένους ολόκληρου χωριού που μιλάνε μεταξύ τους. Εμείς καταλαβαίνουμε ποιος μιλάει κάθε φορά είτε επειδή τον προσφωνεί με το όνομά του ο συνομιλητής του, είτε από κάποιες μικρές φράσεις που επαναλαμβάνει ο καθένας, είτε από το θέμα για το οποίο μιλάει. Σας μπέρδεψα; Κατά την ανάγνωση δεν θα μπερδευτείτε. Ας πούμε η Κατρίνα, μια από τις πιο ομιλητικές νεκρές και η βασική πρωταγωνίστρια του βιβλίου, ρωτάει συνέχεια αν της έβαλαν σταυρό πάνω από τον τάφο της, ο Δάσκαλος ρωτάει για την γυναίκα του, ο Γάλλος (έχει και έναν Γάλλο που σκοτώθηκε κατά τον πόλεμο στην περιοχή) μιλάει συνέχεια γαλλικά και δεν τον καταλαβαίνει σχεδόν κανείς...

Ο καθένας από τους νεκρούς έχει τον χαρακτήρα του και τα βιώματά του, προσπαθούν να συνεχίσουν τις σχέσεις που είχαν όσο ζούσαν ή δείχνουν τα πραγματικά τους αισθήματα για τον άλλο αφού δεν υπάρχει πια λόγος να φιλτράρουν αυτά που λένε. Μας περιγράφουν το ίδιο γεγονός αρκετές φορές, καθένας όπως το έζησε ή όπως το άκουσε. Θυμούνται τους ζωντανούς που άφησαν πίσω και μαθαίνουν τα νέα τους, θυμώνουν και συγχωρούν. Ταυτόχρονα, μέσα από τα λεγόμενά τους μαθαίνουμε και για την καθημερινότητα στην περιοχή εκείνη την εποχή, τη φτώχεια και τις κοινωνικές προκαταλήψεις που υπήρχαν. 

Είναι πάρα πολύ ωραίο το βιβλίο, μου άρεσε πολύ, πάρα πολύ. Το διάβασα πολύ γρήγορα, δεν μελαγχόλησα καθόλου, γέλασα αρκετά και το ευχαριστήθηκα απρόσμενα πολύ. 


ΥΓ. Έχει μια ωραία ιστορία αυτό το βιβλίο. Ο συγγραφέας το έγραψε το 1949 στα Γαελικά που απ' ότι διάβασα είναι μια γλώσσα που τη μιλούν ελάχιστοι άνθρωποι στον κόσμο,  και η πρώτη του έκδοση έγινε στην Ιρλανδία το 1967! Φαντάζομαι τότε θα το μετέφρασαν στα Αγγλικά ώστε να είναι προσβάσιμο στον κόσμο! Βλέπω επίσης ότι για να μεταφραστεί στα ελληνικά ζητήθηκε η αρωγή ενός Ιρλανδικού οργανισμού (Literature Ireland) και χρησιμοποιήθηκαν τρεις διαφορετικές μεταφράσεις!!! Δεν έχω παρά να δώσω συγχαρητήρια στον μεταφραστή, η δουλειά που έκανε είναι εξαιρετική. 

Βαθμολογία: 9/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Δυτική Ιρλανδία. Ένας άγονος και φτωχός τόπος στις ακτές του Ατλαντικού. Στο κοιμητήριο της μεσαίας τάξης, όπου κάθε τάφος κοστίζει δεκαπέντε σελίνια, οι νεκροί ανακτούν τη συνείδησή τους λίγο μετά την ταφή. Αδυνατούν να κουνηθούν από τη θέση τους, είναι ωστόσο σε θέση να συνομιλήσουν μεταξύ τους. Με τον κόσμο των ζωντανών δεν έχουν αισθητηριακή επαφή, αλλά μαθαίνουν όλα τα τελευταία νέα από τους φρεσκοθαμμένους. Μέσα στο χώμα ανασυγκροτείται βαθμιαία ο ίδιος κοινωνικός ιστός που υπήρχε και πάνω στη γη, χωρίς τις σχέσεις αλληλεξάρτησης βεβαίως. Οτιδήποτε μπορεί να ειπωθεί και να μείνει ατιμώρητο, όχι όμως και ασχολίαστο, καθώς όλοι ακούν σχεδόν τα πάντα. Τι θα γινόταν άραγε, αν οι άνθρωποι είχαν μια αιωνιότητα στη διάθεσή τους και κανέναν απολύτως λόγο να επιβάλουν φραγμούς στη γλώσσα τους; Τι θα ξεστόμιζαν αν δεν φοβούνταν πια ο ένας την εκδίκηση του άλλου; Ο Μάρτιν Ο'Κάιν, ένας τιτάνας της ιρλανδικής λογοτεχνίας στον εικοστό αιώνα, απαντά στα παραπάνω ερωτήματα με αυτό το ακαταμάχητο, ξεκαρδιστικό, μοναδικό μυθιστόρημα, ένα έπος που ραψωδεί σε κάθε του αράδα το εύρος της ανθρώπινης μικρότητας

27/3/24

Ο Τζεβντέτ μπέη και οι γιοι του - Orhan Pamuk

Ορχάν Παμούκ

Το συγκεκριμένο ήταν ένα βιβλίο από αυτά που για αδιευκρίνιστο λόγο ήθελα οπωσδήποτε να διαβάσω. Συνήθως η διαίσθησή μου αποδεικνύεται σωστή, αυτή τη φορά όμως δεν συνέβη έτσι ακριβώς. 

Στην ουσία ο συγγραφέας μας περιγράφει τη ζωή τριών γενεών μιας ευκατάστατης οικογένειας που ασχολείται με το εμπόριο. Ξεκινά από τον Τζεβντέτ Μπέη στις αρχές του εικοστού αιώνα και τελειώνει με τον εγγονό του το 1970. Σίγουρα έχει μέσα κάποια στοιχεία για το πώς ζούσαν εκείνη την περίοδο, μιλά για την καθημερινότητά τους και για κάποιες συνήθειες, ήθη και έθιμα της τουρκικής κοινωνίας, αλλά αυτά καταλαμβάνουν πολύ μικρή έκταση δεδομένου του όγκου του βιβλίου. Πάρα πολύ μεγάλο μέρος αφιερώθηκε στην ιστορία των γιων του Τζεβντέτ, κατά τα έτη 1937- 1939. Προφανώς δεν με ενόχλησε η χρονική περίοδος, το πρόβλημα ήταν ότι έχει πάρα πολλές "συζητήσεις" στις οποίες αναλύει την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, με αποτέλεσμα να διαβάζουμε για το κίνημα του Παντουρκισμού όταν την ίδια περίοδο στην Ευρώπη ξεκινούσε την κυριαρχία του ο Ναζισμός. Υπάρχει εξέλιξη στη ζωή των πρωταγωνιστών, αλλά είναι πολύ αργή, ειδικά στο δεύτερο μέρος όπου επικεντρώνεται στις σκέψεις τους και σε συζητήσεις μεταξύ τους. 

Αν σας ενδιαφέρει να διαβάσετε για την ιστορία της Τουρκίας λογικά θα σας αρέσει, λέει αρκετά πράγματα μέσα χωρίς όμως να εμβαθύνει στα πολύ βασικά (για παράδειγμα, κάνει απλή αναφορά στον διωγμό του σουλτάνου και την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Αν όμως θέλετε να διαβάσετε ένα μυθιστόρημα για την καθημερινότητα και τη διαχρονική εξέλιξη της ζωής των κατοίκων της Τουρκίας, αν δηλαδή θέλετε ένα βιβλίο επικεντρωμένο στη ζωή των ηρώων του με λεπτομερείς περιγραφές της καθημερινότητας και των συναισθημάτων τους (κάτι σαν Ρόζαμουντ Πίλτσερ αλλά στο αντρικό της, για να καταλάβετε τι εννοώ) δεν θα σας το πρότεινα. 

Βαθμολογία: 4/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Είναι το πρώτο βιβλίο του Ορχάν Παμούκ. Εκδόθηκε το 1982, κέρδισε το βραβείο μυθιστορήματος Ορχάν Κεμάλ και προαναγγέλλει την κατοπινή λαμπρή συγγραφική πορεία του νομπελίστα πια Παμούκ.

Το μυθιστόρημα καλύπτει τη ζωή τριών γενιών μιας οικογένειας από τις αρχές του αιώνα, τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του σουλτάνου Αμπντουλχαμίτ, μέχρι τις μέρες μας.

Ο Τζεβντέτ μπέη είναι ιδιοκτήτης μικρού εμπορικού καταστήματος κι ένας από τους πρώτους Μουσουλμάνους εμπόρους, που στόχος και φιλοδοξία του είναι να γίνει πλούσιος και να αποκτήσει μια σύγχρονη οικογένεια "Δυτικού" τύπου και νοοτροπίας. Η ιστορία του Τζεβντέτ μπέη και των γιων του είναι, κατά μία έννοια, και η ιστορία της ιδιωτικής ζωής τα χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Στο πανοραμικό αυτό μυθιστόρημα, περιγράφονται τα εσωτερικά των σπιτιών, ο καινούργιος τρόπος ζωής στις πολυκατοικίες, οι ισχυρές, εκδυτικισμένες οικογένειες, τα κυριακάτικα απογεύματα γύρω από το ραδιόφωνο, οι βόλτες για ψώνια στα μαγαζιά στο Μπέγιογλου, οι αγάπες και τα πάθη της ανερχόμενης αστικής τάξης της τουρκικής κοινωνίας.


15/3/24

Το δέντρο του χορού - Kiran Hargrave Millwood

Kiran Hargrave Millwood

Βρισκόμαστε στο Στρασβούργο του 1518 και παρακολουθούμε τη ζωή της Λίσμπετ, μιας γυναίκας που ζει με τον σύζυγο και την οικογένειά του στα περίχωρα της πόλης και ασχολείται επαγγελματικά με την μελισσοκομία. 

Η επιβίωση είναι δύσκολη, οι άποροι πολλοί, η εκκλησία έχει βασικό λόγο στην καθημερινότητα και τεράστια επιρροή σε κάθε τομέα της ζωής των πιστών, ενώ οι δεισιδαιμονίες κυριαρχούν στα "πιστεύω" των πολιτών. Ξαφνικά, πολλές γυναίκες καταλαμβάνονται από μανία και αρχίζουν να χορεύουν στους δρόμους της πόλης μέχρι να πέσουν και να ποδοπατηθούν από τις υπόλοιπες χορεύτριες ή να πεθάνουν από εξάντληση. Τίποτα και κανείς δεν μπορεί να τις σταματήσει. Εννοείται ότι από τις πρώτες μου κινήσεις ήταν να ελέγξω αν αυτό συνέβη και όλως παραδόξως υπάρχουν πηγές που το αναφέρουν σαν πραγματικό γεγονός! 

Έχοντας λοιπόν ως βάση την "πανούκλα ή μανία του χορού" η συγγραφέας πλάθει την ιστορία της Λίσμπετ. Προσωπικά, μου άρεσε πολύ ο τρόπος που με μετέφερε στην εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία της. Περιγράφει με σαφήνεια τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, τις οικιακές εργασίες που κάνουν οι πρωταγωνίστριες και γενικά, μιλά πολύ για την καθημερινότητά τους. Μιλά για τα ήθη και τα έθιμα της εποχής, για τις συνήθειες των πολιτών, για τις τιμωρίες που επέβαλλε η παντοδύναμη εκκλησία. Και πάνω απ' όλα, περιγράφει εξαιρετικά την ψυχολογία και τα συναισθήματα της Λίσμπετ. Μαθαίνουμε όσα μας χρειάζονται για τα άγχη και τις αγωνίες της, για όσα την τρομάζουν ή την στεναχωρούν, για τα όνειρά της αλλά και για τα βασικά στοιχεία του παρελθόντος της που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα της. 

Μιλά με τρυφερότητα και ευαισθησία για το θέμα των επαναλαμβανόμενων αποβολών βάζοντας τη Λίσμπετ να έχει χάσει πολλά έμβρυα πριν την τωρινή προχωρημένη εγκυμοσύνη της. Μιλά για τον πόνο της, για την αγάπη της προς όλα τα μωρά της, για μια ζωή συμβατική στο πλευρό ενός άντρα που δεν την καταλαβαίνει. Γενικά, μας δίνει έναν ολοκληρωμένο χαρακτήρα που προσωπικά συμπάθησα πάρα πολύ.  Δε συνέβη το ίδιο με τους υπόλοιπους χαρακτήρες του βιβλίου, για κάποιο λόγο δεν συμπάθησα κανέναν αφού άλλοι μου φάνηκαν εγωιστές και άλλοι άνευροι, αδύναμοι 

Γενικά, πρόκειται για ένα βιβλίο τρυφερό που έχει πολλά στοιχεία για μια ζωή άγρια και δύσκολη. Πιστεύω ότι θα σας αρέσει. 

Βαθμολογία: 8/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Στρασβούργο, 1518. Στην καρδιά ενός αφόρητα ζεστού καλοκαιριού, µια µοναχική γυναίκα αρχίζει να χορεύει στην πλατεία της πόλης. Χορεύει ασταµάτητα, µέρες ολόκληρες. Όταν εκατοντάδες άλλες γυναίκες την ακολουθούν, οι αρχές κηρύσσουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης και αποφασίζουν να φέρουν µουσικούς, που θα παίζουν µέχρι να βγει ο Διάβολος από το σώµα των γυναικών. Λίγο έξω από τα όρια της πόλης, η έγκυος Λίσµπετ ζει µε την πεθερά και τον άντρα της, φροντίζοντας τις µέλισσες από τις οποίες βγάζουν τα προς το ζην. Κι ενώ η «επιδηµία του χορού» παίρνει µεγάλες διαστάσεις, η κουνιάδα της Λίσµπετ, η Αγκνέτε, επιστρέφει ύστερα από εφτά χρόνια στα βουνά, χρόνια εξιλέωσης για µια αµαρτία που κανείς δε θέλει να κατονοµάσει, έναν όρκο σιωπής που η Λίσµπετ είναι αποφασισµένη να σπάσει. Καθώς η πόλη λυγίζει κάτω από τον πάταγο χιλίων ποδιών, η Λίσµπετ βρίσκεται µπλεγµένη σε έναν ιστό απάτης και παράνοµου πάθους, ενώ χορεύει και η ίδια στον ρυθµό µιας επικίνδυνης µελωδίας… 

Το Δέντρο του χορού, βασισµένο σε πραγµατικά περιστατικά, είναι ένα µυθιστόρηµα για τις δαιδαλώδεις διαδροµές σκοτεινών οικογενειακών µυστικών, για την απαγορευµένη αγάπη, µια ιστορία γυναικών που εξωθούνται στα άκρα, σε µια εποχή δεισιδαιµονίας, υστερίας και µεγάλων αλλαγών.